ئا: سپی میدیا
ئەو وەفدەی هەرێم کە دوو رۆژ لەبەغدا بوون و گەڕانەوە کوردستان، لەسەر رەشنووسێک لەگەڵ حوکمەتی بەغدا رێککەوتوون کە هەرێمی داهاتی فرۆشتنی رۆژانەی ٢٥٠ هەزار بەرمیل نەوت و نیوەی داهاتی دەروازە سنوررییەکان رادەستی بەغدا بکات، بەغداش بەرامبەر ئەم ئیلتزامەی هەرێم لە بودجەی عێراق بۆ ساڵی ٢٠٢١ بە رێژەی ١٢،٦٧٪ پارە بدات بە هەرێم کە دەکاتە زیاتر لە ١٢ ترلیۆن دیناری عێراقی.
بەپێی ئەو زانیاریانەی دەست ماڵپەڕی " سپی " کەوتووە کە زۆربەیان لە سەرچاوەی تایبەت و جیاجیاوە دەست ماڵپەڕەکە کەوتووە، سەرۆکی حکومەت و جێگرەکەی و بەشداربوانی ئەم کابینەیە بە پارتی و یەکێتی و گۆڕانەوە، ئەم رێککەوتنەیان بەلاوە پەسەندەو ئەگەر لە پەرلەمانی عێراق بڕیاری لەسەر بدرێت، هەرێم پابەند دەبێت و، بەمەش بەشێک لە ناکۆکی نێوان هەرێم و بەغدا لەسەر بودجە و پرسی نەوت چارەسەر دەکرێت.
بەپێی زانیارییەکانی ماڵپەڕی " سپی" ئەو رەشنووسەی کە لەنێوان هەرێم و بەغداوە لە دوو رۆژی رابردوودا پەسەندکراوە، هەمان ئەو رێککەوتنەیە کە لە یاسایی بودجەی ٢٠١٩ی عێراقدا هاتووە، بەڵام بە کەمێک دەستکارییەوە. بڕیاریشە ئەمڕۆ مستەفا کازمی لەسەر کۆی پرۆژە یاسای بوودجە لەگەڵ لایەنە سەرەکییەکان پرۆسەی سیاسی عێراق لە بەغدا کۆبێتەوە، رۆژی سێ شەممەش ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لەسەر دوا دەستکاری پرۆژە یاساکە کۆدەبێتەوەو دواتر رادەستی پەرلەمان دەکرێت، کە ئەویش لای خۆیەوە ماوەی مانگێکی پێدەچێت تا بڕیار لەسەر یاسای بوودجەی عێراق بۆ ساڵی ٢٠٢١ بدەن.
دەربارەی نرخی هەر بەرمیلێک نەوت لە کۆی ئەو ٢٥٠ هەزار بەرمیل رۆژانەیەی کە هەرێم خۆی دەیفرۆشێت و داهاتەکەی دەداتە حکومەتی بەغدا، هەردوولا رێککەوتوون کە بۆ هەر بەرمیل نەوتێکی فرۆشراوی هەرێم ( ٥ تا ٦ ) دۆلار کەمتر لە سەر هەرێم هەژمار بکرێت. لە پرۆژە یاسای بودجەی ساڵی ٢٠٢١ ی حکومەتی عێراق نرخی هەر بەرمیلێکی نەوتی بە ( ٣٥ تا ٤٢ ) دۆلار خەمڵاێندراوە، لەم حاڵەتەداو بەپێی لێکتێگەیشتنەکە لەسەر هەرێم بۆ هەر بەرمیلێک ( ٥ تا ٦ ) دۆلار کەمتر هەژمار دەکرێت.
لەو پرۆژە لێکتێگەیشتنەی نێوان هەرێم و بەغدا، حکومەتی عێراق پێشنیاری ئەوەشی بۆ هەرێم کردووە کە ئامادەن ئەوان لە رێگای کۆمپانیای سۆمۆوە کە تاکە کۆمپانیای بە بازاڕیکردنی نەوتی عێراقە، نەوتی هەرێم بفرۆشرێت، ئەگەر هەرێم بەلایەوە پەسەندبێت.
کۆمپانیای ( دیلۆیت )کە وردبینیکردن لە پرۆسەی نەوتی هەرێم دا ئەنجام دەدات، لە دوا راگەیاندنیدا ئاشکرایکرد کە بەرهەمهێنانی رۆژانەی نەوتی هەرێم ٤٦٠ هەزار بەرمیلە، لەو بڕە بەرهەمهێنراوە ٤٣٠ هەزار بەرمیلی دەفرۆشرێت، ٣٠ هەزار بەرمیلیشی بۆ بەکارهێنانی ناوخۆی هەرێمی کوردستانە.
بەپێی ئەو لێکتێگەیشتنەی نێوان حکومەتی هەرێم و حکومەتی بەغدا بێت، ئەگەر حکومەتی هەرێم وەک ساڵانی پێشوو نەکات و پابەندبێت بە رێککەوتنەکەوەو داهاتی رۆژانەی ٢٥٠ هەزار بەرمیل نەوت و نیوەی داهاتی دەروازە سنورییەکان رادەستی بەغدا بکات، زۆرێک لە کێشەی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم چارەسەر دەبێت، بەڵام تا کە شەڕێک و کارێکی سیاسی مابێت کە هەرێم ئەنجامی بدات، شەڕی پەرلەمانتارە کوردەکانە لەبەغدا کە ئەم مانگە چۆن ئەو لە یاسایی بودجەدا ئەو لێکتێگەیشتنە جێگیر دەکەن و دەبێت بە بڕگەیەکی یاسای بودجەی ساڵی ٢٠٢١ ی حکومەتی عێراق، لە رۆژانی داهاتوودا هەڵوێست و نیەتی هەردوولا، حکومەتی بەغدا و حکومەتی هەرێم دەدرێتە " مەحەک " کە کامیان پابەند دەبن و کامیان رێککەوتنەکە جێبەجێناکەن و جارێکی تر دەیانەوێت پرسی مووچەخۆرانی هەرێم بکەنە کارتێکی سیاسی.