نامەیەك بۆ بەریزان مەریوان وریا قانع و عزیز رەووف

د. بەکر سدیق

بەرێزان ، هەردوكتان ، دژی نا ئومێدین ، لە دژایەتی نا ئومێدیشدا ، عەقلانیەت و باوەر بە جوانیەكانی ئایندە ، وەگیر دەكەوێ . بەلام بە خشینی ئومێد ، لە دەروازەی  خستنە روو و باسكردنی  ، تاغیەتی گروپە سولتانیەكانی دنیای ئێمە ، دادی خەمە  نیشتمانیەكانمان  نادا. من دەزانم ، ئیستیبداد ، لە هەر بەرگێكی خۆیدابێ ، دوایی هاتنی حەتمیە . بەلام ئەو دوایی هااتنە ، ئەو كاتە بایەخی هەیە ، كە تاقەتی تاك و كۆی خەلك نەپروكابێ ، ئەو كاتە كۆتایهاتنێكی جوانە ، كە دەرفەتی سەرهەلدانەوەی ، دەستەیەكی سولتانی و داپلۆسێنەری تر، نەرەخسێنێ. . ئیستیبداد ، لە ولاتی ئیمەدا ، هەمیشە نوێ دەبێتەوە . دەزانن بۆ بەرێزانم ، چونكە ، پرۆژەیەك نیە پەكی سیناریۆی مانەوەو نوێبونەوەی پاوانكاری و تاغیبونی ئەوان بكات . 

كاك مەریوان ، نە ، كۆلنەدان و تەسلیم نەبون بە و هێزانە ، یەكسانە بە دژایەتی نا ئومێدی و نە ئەوەی تۆش باسی دەكەی مامۆستا عزیز كە مادام خۆر هەلاتن و مانگە شەو هەبوو ، ئومید بە ( بەڵام )ەوە هەبێ . كە بەشێكی ئەو  (بەڵام) ە لە وەسفی تاپۆ كردنی سیاسەت لە لایەن   حیزبەكانی دەرەوەی دەسەلاتە وە  ، خۆی مەلاس داوە . ئەو كاتە ی خۆر و مانگەكەی كاك عزیز دیار نەمێنن ، هەموو مرۆڤایەتی دەچێتە ناو دنیای نەمانی ئومێدەوە . بەلام  رۆژ و مانگ بەمن چی ، ئەگەر پرۆژەیەكی نیشتمانی نەك بۆ مانەوەی ئومێد بەلكو بۆ دەستەبەری ئامانج و هیواكانمان غائیب بێت ؟!

  بە بروای من ئومێد لەو پرۆژەیەوە دروست دەبێ ، كە لە نەبونیدا ، ئومێد دەكوژرێ . ئومێدی ئێمە لەنەبونی ئەو پرۆژەیەوە سركراوە ، كە نە حیزبەكانی دەرەوەی دەسەلات ، شكی دەبەن ، نە  هیچ ئیلێتی رۆشنبیریش ، خۆی لێدەدا .

بەرێزان ، هەردوكتان لە مێژووی شۆرسشی فەرەنسا شارەزان زۆر لە من زیاتر ، بەلام ئاخۆ دێتە یادتان ، كە چ كاتێك ئومێدی فەرەنسیەكان بوژایەوە ؟! لەوێ ، شۆرش ، ئەوانی بردە ناو دۆزەخی سەدەو نیوێكەوە لە نا ئومێدی ، بەلام مۆنتسیكۆ و جەنەرال دیگۆل ئەو كاتە ، ئومێدی خەلكی فەرەنسایان  بوژاندەوە كە پرۆژە دەستوری 1958 یان  خستە روو  و كردیانە دەستورێكی هەمیشەیی .چونكە، تەداروكاتێكی پۆلاینی دەستوری بۆ رەخساندن و ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكانی ئەو ولاتەی بریار لێدا . ئەو دەستورە كۆتایی بە سەدەو نێوێك ،لە ساختەكاریەكانی هەڵبژاردنەكان هێناو ، پاوەر و پارەی لە هەر دەستێوەردانێك لە پێش و پاش هەڵبژاردنە پەرلەمانیەكان ، دوور خستەوە. ئەو دەستورە لە فەرەنسا ، كۆمسیۆنی بالای هەڵبژاردنەكانی كردە كۆمیسیۆنێكی ئیداری بەحت و دادگای دەستوری فەرەنسای كردە ، چاودێر لە (ئەلف) ەوە تا (یا )ی پرۆسەی هەڵبژاردنەكان . دەستوری 1958ی فەرەنسا ، تاوی دایە ئەو ساتە مێژوویەی كە دەبێ هاوولاتی زەمینەی هەڵبژاردنی ئازادانەی بۆ برەخسێ .

بەریّزان ، گرفتی هاوولاتی ئێمە ، بۆ كۆتایی هێنان بە ئیستیبدادی جوتخێزان ، ئەوەیە هاوولاتی كەشی ئازادی بۆ نارەخسێ ، تا ببێتە تاكێكی ئەكتیف لە بەشداری سیاسیدا . بەشداری نەكردنی خەڵك لە هەڵبژاردنەكانی ئەمجارە ، لەو نا ئومێدیەوە سەرچاوە دەگرێ ، كە پرۆژەو گوشارێك شك نابردرێ ، تا ژینگەی هەڵبژاردن ، لە پاوانی پاوەر و پارەو تەرهیب و تەرغیبی ، دەسەلاتی جوت خێزان ، قوتاری بكا . 

با هاوو لاتی نا ئومێدبێ ، لە دەستوەردانەكانی ولاتان و با نا ئومێدبێ لە كلكایەتی گروپی پاوانكاری هەرێمەكەمان  بۆ ئەم وولات و ئەو ولات ، با نا ئومێدبێ ، لەوەی خۆشگوزەرانی لە سێبەری ئەم دەسەلاتە لە حیزب و خزم ، بەدەست ناهێنێ .بەلام نائومێد بوون لە دوو ئامراز بۆ تەمبێكردنی دەسەلات ، ئومێد كوژی ئەبەدیە . ئامرازی یەكەم ، خۆپیشاندان و نارەزایی یە كە تا ئیستا ، نەك چۆكی بەدەسەلات دا نەداوە بێتە ژێرباری داواكاری خەڵك ، بەلكو لە دوای هەر خۆپیشاندانێك ، سیناریۆی تری  تەمبێكردن و كوشتنی ئومیدی هاوولاتی ، دادەرێژێ . ئامرازی دوەمیش ئەو رۆژەیە كە پێی دەوترێ هەڵبژاردن ، كە لە هەر ولاتێكی دیموكراسی دەستوریدا ، بوژێنەرەوەی ئومێدە ، بەلام لە ولاتی ئێمەدا ،هەڵبژاردن لە جیاتی ئەوەی ئامرازی ئومێدی ئالوگۆر و دەستاو دەستكردنی ئاشتیانەی دەسەلات و بەرهەم هێنانەوەی زۆرینەو كەمینە بێت ، ئامرازی هەرە كاریگەری دەسەلاتە بۆ دەستەمۆكردنێكی تری چەند سالانەی كۆمەڵگای ئێمە . چونكە ، كۆمسیۆنی بالای هەڵبژاردن ، یەكێكە لە پایە ژیاریەكانی ئیحتیكاری گروپی جوتخێزانی . هەر كە باسی هەڵبژاردنەكان دەكرێ ، هەموو مان ترسی مەرەكەبی دەنگدان و ترسی فراندن و پركردنی سندوق لە دەنگی مردوان داماندەگرێ ، هەركە باس ئەنجامدانی هەڵبژاردن دەكرێ ، پێشمەرگە دەبێتەوە كۆیلەی حیزب و پارەی ژێرزەمینەكان بۆ بەخشین و بانگەشە و دەنگ كرین و تەرهیب و تەرغیب ، نمایشی پێ دەكرێتەوە .

بەرێزان ، لە ئەمرۆدا ، تاكە پرۆژەیەك كە بە سێنایی ، ئومێدی گەورەمان پێ دەبەخشێ ، تێگەیشتنە لەوەی حیزبە سیاسیەكان ، دەستەوستانی نەبونی پرۆژەیەكن ، كە لە تاودان و خستنە رویدا ،گروپی جوتخێزان و ئەو ولاتانەش كەسەپۆرتی مانەوەیان دەكەن ، دەستەوستان بن . تاكە پرۆژە ، تێگەیشتنیشە لەوەی ، تەگبیرێكی نیشتمانی ، بۆ گێرانەوی ئومێدی قوتاربونمان لەم دۆخە ، ئەركی رۆشنبیرەكان و خەڵكانێكە كە دەسەلات توانای دروستكردنی سیناریۆی چەواشەكارانەی بەرامبەری نەمێنێ . ئەو پرۆژەیەش بریتیە لەوەی كە ، هەموومان 31 ی ئاب و هێنانی پاسداری ئیرانی و سوپای توركی بۆ كوردستان و ریفراندۆم و 16ی ئۆكتۆبەر لەبیر خۆمان ببەینەوە و رۆشنبیرەكانمان ، مامۆستیانی زانكۆ، مامۆستاو فەرمانبەران و چین و توێژەكان ، بێینە سەر جادە ، دوور لە هەموو حیزبەكان بە باش و خراپیانەوە و نەرۆینەوە مالەوەو بلێین ، ئەم داواكاریانەمان هەیە بۆ بوژانەوەی ئومێد ، ئەویش ئەوەیە ، كە بەم میتۆدو ئامرازانە ، دەمانەوێ لێرە بە دواوە ببینە خاوەن هەڵبژاردنە بێگەردەكان بەم رێگایانە :

1-دورخستنەوەی هەموو ، بەرپرس و كارمەندو فەرمانبەرانی هەموو حیزبەكان لە كۆمسیۆنی بالای هەڵبژاردنەكان .
2- قەدەغەكردنی هەركۆبونەوەو بانگەشەكردنێك لە ناو هێزە چەكدارە جیاوازەكاندا .
3-  هیچ یەكێك لە هێزە چەكدارەكان مافی دەنگدانیان نەمێنێ ، تا ئەو رۆژەی ئەو هێزانە لە هەموو پەیوەندیەكی ئەمنی و دارایی و رێكخراوەیی ، لە گەل حیزب ، دادەمالرێن .
4-سپاردنی كۆمسیۆنی هەڵبژاردن  بە دەسەلاتی دادوەریی بە پێشمە رجی دورخستنەوەی دەستی حیزب و خزمان لە دانان و لابردنی دادوەراندا . 
5-دارشتنەوەی یاسای هەڵبژاردنە جۆراو جۆرەكان كە بگونجێ لەگەل ئەم خالانەی سەرەوە.
6- لە یاسای هەمواركراوی هەڵبژاردنە جۆراو جۆرەكاندا ، هەموو ئەو حالەتانەی تێدا تەدوین بكرێن كە تا ئیستا وەك سەرپێچی و ساختەكاری و سوكایەتی بەدەنگی دەنگدەر دەكرێن .
بەرێزانم ، هاتنە مەیدان و خرۆشانی خەڵك بۆ سەر شەقام ،بۆ خستنە رووی ئەم داواكاریانە، چارە سەری بنەرەتیمان دەداتی ، كەئومێدی خەلك دەبوژێنێتەوە ، بەو ئاراستەی كە زەمینەی هەڵبژاردنی ئازاد برەخسێنێ و دەسەلاتیش بیانوی نادرێ بە دەستەوە كە سەركوتی خەڵك بكات . بۆیە ئومێد بە پرۆژەی ئاوا دەبوژێتەوە ، نەك بە وەسفی دۆخی سیاسی باو .  


16/05/2018



وتارەکانی تری نوسەر