لە هەموو روداوێکدا، هەتا ئەگەر تراجیدی بیت ئەشێ هەندی وانە و ئەزموونی تیا بێت بەوەی خاڵی لاواز یا بەهیز ئاشکرا بکات بۆ ئەوشوێن و کەسانە، یا ن ئەو ولات و نەتەوەیەی، کە روداوەکەی تیا رووداوە.
شرۆڤەی موشەکەکانی پاسدارانی ئێران گەلێ کاتی ئەوێ بۆ باسی هەموو رەهەندەکانی بەڵام بەکورتی رەوشی هەرێمیی لەم لایەنانەوە ئاشکرا کرد، یا زیاتری ئاشکرای کردن ٠
- لەهەرێمی کوردستان، کە وەک خۆیان ئەڵێن دەیان ملیاردیرو دەها هەزار ملیونەری هەلتۆقیوەی تیا بیت، پاش ۳۰ سال دەسەلاتداری نەیان توانی ۱ مووشەک ۱ درۆن دروست بکەن، * واتە هیچ بەرنامەیەک نیە بۆ بەرگری و پاراستنی وڵات.
هەربۆیەش بەچەند سەعات کەرکوکیان بەجی هیشت بێ بەرگری، بەلام حەماس بەهەژاری خۆی۱۰۰ ڕۆژ زیاترە لەگەڵ بەهیزترین سوپا ئەجەنگی، چونکە حەماس ئامانجی سیاسی هەیە، بەڵام لای دەسەلاتدارانی ئێمە ئامانجی تالانی و سەرمایە کۆ کردنەوەی هەیە لەسەر هەژماری/حسابی ژیان و قوتی موچەخۆران و داهاتووی ژینگە و تەندروستی خەڵک نەک ئامانج و فکرو دنیا بینی سیاسی.
- دەمیکە ئاشکرایە، ک ەدەسەڵاتی هەریم رەهەندی نیشتیمانی و نەتەوەیی نیە و لەسەر بنەمای بەرژەوەندی گشتی کە لیرەدا مەبەست بەرژەوەندی خەڵک و وڵات دانەمەزراوە و کار ناکات، بەڵام ئەم مووشەک بارانە جاریکی تر ئەم راستیەی ئاشکرا کرد کە هیرش بۆ سەر ناوچەی گرۆپیک وەک هێرش بۆ سەر قەوارەی نەتەوە و نیشتیمان سەیر ناکرێ، بەلکو بۆ سەر تەنها گروپیکی میلشیا کە بەهۆی هەندی هەلو مەرجی تایبەتەوە ممارەسەی دەسەلات ئەکات.۳۰ ساڵە تورکیا بەهەموو چەکێ نەک هەر پەلامار ئەدات کە تا ئێستا سەدان کوردی شەهید کردوە، بەڵکو دەیان پایەگای سەربازی و هەواڵگریشی لەهەرێم هەیە، تا ئێستا هیچ کام لەم دامەزراوانەی کە لەهەرێم بونیان هەیە بە ناو سەرۆکایەتیەکان هیچ کامیان بچوکترین کاردانەوەیان نەبووە۰ ئەوەی جێگەی داخە بۆ خەڵکی بە ویژدان، نەک هەر کاردانەوە نەبووە لە سەر ئاستی فەرمی، بەڵکو هەتا بەناو سەرۆکایەتی ماوە بەسەرچووی هەرێم پاساویش بۆ پەلامارەکانی تورکیا دەهێنێەوە، کە ئەمەش بەڵگەی ئەم راستیەتاڵەنیشان ئەدات، کە شتیک نیە لە واقیعا خەمی نیشتیمان و نەتەوە بێت لای دەسەلاتداران تا ئەو کاتەی بەرژەوەندی خۆین یا بوونیان ئەکەوێتە بەر مەترسی . ئێستا ئاشکرا بوو، کە هەڵوێستی بەرپرسان لە هەمبەر پەلامارەکانی تورکیا رێگای خۆش کرد بۆ ئێران کە هەمان کاری تورکیا بکات، ئەشێ ئێرانیش هەر وەک تورکیا هەر بە پەلاماری هەوایی نەوەستێ بەڵکو داوا بکات بنکەی سەربازیش لە نزیک هەوڵیر یا چەند شوێنێکی تری هەرێم دابمەزرینێ بۆ بەرەنگار بوونەوەی داعش و هێزە سونیەکان و نفوزی تورکیا.
- ئاشکرا بوونی زیاتری دابرانی خەڵک لە دەسەڵات، چۆن دەسەلات هەموو دەسەلاتەکان بۆ کۆکردنەوەی سامان و بەرژەوەندی خۆی بەکار دێنێت بێ گوێدان بەژیان و بەرژەوەندی خەڵک، بە هەمان جۆر خەڵک لاوازی دەسەلات و نەمانی بەبەرژەوەندی خۆی ئەزانێ۰ خەڵک ئەبینێ دەسەڵاتداران، هەموو دەسەڵاتێک بەکار دێنن تەنها بۆ مانەوەی خۆیان، بەبەکارهێنانی هەموو سەرچاوەکانی سامان هەتا ئەگەر لەسەر هەژماری ژینگە و تەند روستی و ژێرخانی ئابووری بیت، وەک هەراجکردنی سامانی نەو ت، گاز و زەوی و زاری شارەکان و دەوروبەریان و ئەنفالکردنی ژێرخانی ژینگە و ئابووری کشتوکال بەمەبەستی رەواجدان بەهەندی کۆمیانیای بواری نیشتەجێ بوون کەهەمویان لەلایەن بەرپرسانی میلشیا خاوەنداریەتیان لێ ئەکرێ بۆ قازانجی خێرا بەفرۆشتنیان بە خەڵکی ناوەراست و باشووری عێراق و خۆ کویرکردنیان لەمەردەیان گرفتی دیمۆگرافی کە لە داهاتوودا یەخەی نەوەکانی داهوتووی خەڵکی کوردستان ئەگرن، وەک چۆن ئێستا لە کەرکوک ئەبینین رەوشی کورد چۆنە بەهۆی گۆرانی دیموگرافی.ئەمجار ک ەتۆ سەروەری نەتەوەیی و نیشتیمانیت نەبێت و لە ناوسستەمیکی دیمۆکراتی دا نەبی، گۆرانی دیموگرافی ئەبیتە بۆمبیکی چێنراو کە لە هەر ساتێکا ئەشێ بتەقێتەوە و ببێتە هەرەشە لەسەر ژیانی ئاشتی و بەیەکەوە ژیان و ئاسایشی نەتەوەیی.
- کوژرانی دزەیی لەم موشەک بارانە و ناساندنی وەک ملیاردیر بەهاوکاری و هاوبەشی دەسەلاتداران کە تا نەکوژرا خەڵک ناویشی نەبیستبوو ئاشکرا بوو، ئەمەش بۆتە جێگای پرسیار، کە ئەبێ چەندەها ملیاردیری تری وەک دزەیی هەبن, کە لە سەر ئەژماری ساما ن و مووچە و بودجەی خەڵک بوونەتە ملیاردیر، و دزێک، کە کەس نایناسێ ئەم هەموو ملیاردەی کۆکردبیتەوە ئەبی ئەولاد و ئەربابە میلشیاییەکان چەندەهای ئەمیان کۆکردبێتەوە بەتالان و بڕۆا و هەراجی نیشتیمان بکەن. لەهەمان کاتا ئەمە، ئەم دەنگ و راپۆرتانە پشت راست ئەکاتەوە، ک ەباس لە بەرپرسانی هەریم ئەکەن، هەر یەکەیان خاوەنی دەیان وسەدان ملیاردە.
- ئاشکرابو، کە لەهەرێمە نەک هەر موچەخۆری بن دیوار بەڵکو دەیان سەرمایەداری بن دیواری ملیاردیریش هەیە، وەک لە سەرەوە باسکرا، کە چۆن بوونەتە ملیاردیر، لەگەڵ ئەوەشا، لەراستی دا و بەداخەوە نەک هەر هیچ بەرپرسیا ریەتیەکی نیشتیمانی، نەتەوەیی و کۆمەڵایەتی لە ئەستۆناگرن، بەڵکو لەڕیگەی وەڕینمایی دەسەلات دارانەوە بوونەتە هاوکاری ناحەزان و دوژمنانی کورد بە بردنەدەر وەی سەرمایەی کوردستان و بەتاڵکردنی کوردستان لە هەرجۆرە بەرگریەکی دارایی، هەروەها بەکارهێنانی سەرما یەکەیان، ئەوەی لە دەستیان دایە لە کوردستان بۆ تیکدانی ژینگە و فەرهەنگی کوردەواری.
- خراپ بەکارهێنانی دەسەلات تا ئەوپەڕی کارەسات ڵەهەموو بوار و روویەکەوە بێ گوێدانە هیچ یاسا و ئاکارێک، وئاسان کۆکردنەوەی سامان و بوون بە ملیاردێرلە ڕیگەی دەسەلاتدارانی ملیشیا کە کۆنترۆلی هەموو کایەکانی ئابوریان کردوە، ئەمەش وای کردوە، بۆ نمونە ژمارەی ملیاردیرو ملیونەر لە هەریم لە وڵاتیکی وەک فەرەنسا یا ئەلمانیا زیاتر بیت بەڕێژەیی، لەکاتیکا ئەوان وەک وڵاتی پیشەسازی و بوونی ئەزموونی سەرمایداری پیشەسازیان لە۲۰۰ ساڵ زیاترە، هەتا فەرەنسا بە ئەزموونی کۆلۆنیالیستیشیەوە، چونکە لە هەریم سیاسەت، نیشتیمان و نەتەوە وەک کالا بەکار دێن بۆ خۆدۆلەمەند کردن و قۆرخکردنی ئابووری و بازرگانی، کە لەمیژوودا نمونەی نەبووە، یا زۆر دەگمەنە هەتا دەسەلاتی تالیابان بەم جۆرە نیە، کە کەسێکی نەخویندەوار بە بەکارهێنانی بزافێکی سیاسی ببێتە ملیاردێر، ئەمەش نیشانی ئەدات، هەر کاتیک سیاسەت بوو بە کالا بۆ بازرگانی، بژێوی و دەست کەوتی ئابووری بۆ بژاردەیەکی گەندەڵ، ئیتر هەم سیاسەت هەم ئابووری وێران ئەبن و دروست وەک ئەوەی لە هەرێم هەیە لە بازرگانیکردن بەهەموو شتیکەوە بەکالا کردنی هەموو کایەکانی ژیانی ماددی و مەعنەوی بۆ دەست کەوتی زیاتر، تا ئارەزوو هاڕەی سامان گەیشتە نەمانی هیچ سنوور و ڕیگریەک هەتا دەست بردن بۆ برین و نەدانی مووچە و قووتی خەڵک، کە ئەمە دوا قۆناغی هار بوون و ستەمە.
- لاوازی سیاسی و دبلۆماسی هەریم، هەلبەتە هیزی دبلۆماسی لە هیزی سیاسەوە سەر چاوەئەگریت، وهیزی سیاسیش لە پتەوی و کارابوونی سیستەمی سیاسی دەوڵەتی یاسا، ئابووری و دامەزراوەکانی وڵاتدا لەچوار چێوەی ناسنامەی نیشتیمانی دا بەرجەستە ئەبێت، هەموو ئەمانە لە هەریم بوونیان نیه، یان هەتا ئەگەر وەک پەیکەرهەشبن بێ کارا و بەمیلشیایی کراون، لەبەرئەوە جهیانی دەروە لەرووی سیاسی و دیبلۆماسیەوە ئامادە نیە ببیتە پالپشتی دەسەلاتیک رەوشی وەک لەم جۆرەبیت باس کرا. بەڵێ مووشەکەکان هەموو ئەم وەهمانەیان بەربادا کە لە هەموو روویەکەوە، بانگەشەیان بۆ ئەکرد، لە واقیعدا هیچی راستی تیا نیە. هەلبەتە لاوازی پەیوەندی دبلوماسی وسیاسی هەرێم ئەوەیە، لەسەر بنەما و بەرژەوەندی کەسی و حیزبی دروست بووە نەک لەڕێگەی دامەزراوەی نیشتیمانی و بەرژەوەندی نەتەوەیی، بۆیە لەکاتی هەر قەیرانیکی نیشتیمانی دبلۆماسی هەریم دەستەوەستان ئەمێنێ. لەمەش زیاتر، ئەم بە ناو هەندی پەیوندی دبلۆماسیەش کە هەبێ زیاتر.ـ
۱. پەیوەندی بازرگانی قاچاخە لەبواری نەوت و گازو هەند ێ پرۆژەی بەکار بردن /ئیستهلاکی وەک دروست کردنی خانوو شوققە نەک بەرهەمهینان، کە بۆ ئابووری نیشتیمانی گرنگ بن، وەک کۆمپانیای ئیمپایەری دزەیی بۆ دروست کردنی یەکەکانی نیشتەجێ بوون.
۲. پەیوندی هەوالگری دەسەلاتی هەرێم لەگەل چەندەها وڵات ولایەن بێ گویدانە بەرژەوەندی نیشتیمانی و نەتەوەیی، چونکە هەر لەبنەرەتا هیچ دامەزارەوەیەکی هەواڵ گری نیشتیمانی نیە، و ئیتر یاریکردن و ئاڵو گۆر کردن لە نێوان دەزگا هەوالگریەکا ندا رەوشی نامتمانەیی و باوەر پی کردن دروست ئەبیت، تا سەئەنجام بۆ تۆڵە بیت یا راست کردنەوەی رەوش مووشەک بەکار دێت و یەکێکی وەک دزەیی ئەبێتە قوربانی .
- لەهەمووان گرنگ تر، مووشەکەکانی پاسداران نیشانی هەموانی دا، کە لە هەریم خەم، یەکیەتی و بەرژەوەندی نەتەوەیی و نیشتیمانی نیە، بەڵکو ئەوەی لەهەریم هەیە بەرژەوەندی تاکی، حیزبی، خیزانی وخێلەکیە وئەمەش لەسەر کایەکانی راگەیاندن، کۆمەڵایەتی و هەتا بەناو نووسەرو ڕۆشەنبیریش رەنگی داوەتەوە٠ ئەم رەوشە، ئەوەی ئاشکرا تر کرد کە هەریم دابەش بووە بەسەر دەسەلاتی سەفەوی و عوسمانی کە قوربانیەکەی کوردی هەژارە بەخراپ ترین شێوەبازرگانی پێوەئەکرێ.**
ئەم بابەتەهەرگیز پەیوندی بە پێشرەو دزەییەوە نیە وەک کەس، بەڵکو پەیوندی بەتەواوی رەوش و ژینگەی سیاسی، ئابووری دەسەڵاتەوە هەیە، کە دزەییەکانی تیا پێ ئەگەن، ئەشی تیاشیا ببنە قوربانی وەک خۆی، چونکە هیچ شتیک لە ژێر دەسەلاتی بێ یاسا و سستەمدا وەبوونی هەلی یەکسان ئاراستەی راست و ئەنجامی ڕاستی نابێت.