ئازادی وشه‌یه‌كی جوانه‌و له‌پێناو وه‌ده‌ستهێنانی گه‌لان له سه‌رانسه‌ری دنیا هه‌وڵ ئه‌ده‌ن پێی بگه‌ن و له پێناویدا خۆیان به‌كوشت ئه‌ده‌ن و هێزه چه‌په‌كان و شیوعییه‌كان له ریزی پێشه‌وه‌ن و به‌بێ وچان تیئه‌كۆشن بۆ گه‌یشتن به ئازادی و ئه‌و تێكۆشانه له گه‌ڵ دادپه‌روه‌ری و یه‌كسانی گرێ ئه‌ده‌ن له پێناو به‌خته‌وه‌ری مرۆڤ و ژیانێكی باشترو هه‌روا ئازادكردنی مرۆڤایه‌تی له سته‌می چینایه‌تی و كۆت و به‌ندو نه‌ریته دوواكه‌وتوه‌كان.
ئازادی بیرورا مافێكی سرۆشتی مرۆڤه به‌ڵام زۆرجار له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانه‌وه ئه‌و مافه پێشێل ئه‌كرێت بۆ نمونه حكومه‌تی كوردستان پرۆژه‌یه‌كی به‌ناو چاكسازی دا به په‌رله‌مانی كوردستان و له به‌ر ئه‌وه‌ی زۆربه‌ی خاڵه‌كانی له گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندی تایبه‌تی په‌رله‌مانتاران بوو هه‌ر زوو په‌سه‌ند كرا ئه‌مه له‌لایه‌ك له لایه‌كی تره‌وه‌و له ژێر سێبه‌ری هه‌مان چاكسازیدا ئه‌وه‌ی ده‌م بكاته‌وه‌و داوای مافی ره‌وای خۆی بكات ده‌می دائه‌خه‌ن و ره‌وانه‌ی زیندان ئه‌كرێت و گرتن و زیندانیكردنی مامۆستاو فه‌رمانبه‌رو چالاكه‌وانانی مه‌دنی له دهۆك و هه‌ولێرو سلێمانی نموونه‌ی زه‌ق و له به‌رچاون.
له سیبه‌ری ئازادی و چاكسازیدا پۆستاڵی پێشمه‌ركه‌و ئاسایش به‌كارهێنرا بۆ شه‌ق له ناوچاوانی خۆپیشانده‌ران و كپكردنی ده‌نگیان و،باشترین نموونه‌ش لێدانی په‌رله‌مانتاران و یه‌كێكیان ( شیرین ئه‌مین) بوو، ئه‌و جۆره ره‌فتارانه‌ش كۆپی رژێمه خوێنرێژه‌كه‌ی دیكتاتۆر سه‌دام حوسه‌ێن و حزبی به‌عسی عه‌ره‌بییه‌و بۆ تۆقاندنی ئه‌وانه‌ی داوای موچه‌و مافی ره‌وای خۆیان ئه‌كه‌ن.
ماوه‌ی ساڵێك زیاتره له به‌غدای پایته‌خت و سه‌رانسه‌ری زوربه‌ی شاره‌كانی عێراق راپه‌رین ده‌ستیپێكردووه‌و حكومه‌ت و حزبه شیعه‌كانی تایفه‌گه‌ری و پشكپشكێنه‌ی ده‌سه‌ڵات وحكومه‌تی عێراق سه‌ریان لێشێواوه‌و له گرتن و تێهه‌ڵدان و كوشتن نه‌بێت هیچیان پێناكرێت و ناتوانن له‌و دۆخه قوتاریان بێت.
ماوه‌یه‌كه خه‌ڵكی كوردستان به‌رامبه‌ر به ره‌فتارو شێوه‌ی به‌ریوه‌چوونی كاروباری حكومه‌ت رق و كینه‌یان په‌نگ ئه‌خوانه‌وه‌و زۆر وه‌ستان بۆ دۆزینه‌وه‌ی چا‌ره‌سه‌ری گیروگرفت وكێشه‌كانیان به‌ڵام حكومه‌ت هیچی پێنه‌كرا بۆیه خه‌ڵك له شاره‌كان ده‌ستیانكردبه خۆپیشاندان و، هێزه‌كانی پۆلیس و ئاسایش ده‌ستیان كرد به لێدان و گرتن وتێهه‌ڵدان ئه‌وه‌ش ئه‌بێته هۆی بوێری و چاوقایمی و خۆراگری خۆپیشانده‌ران و له‌مرۆ به دوواوه قه‌ت ناترسن و ناپرینگێنه‌وه‌و ئاماده‌ن خوێنی خۆیان ببه‌خشن.
به ناوی ئازادی و چاكسازی به‌رپرسه باڵاكانی حكومه‌ت ئاره‌زوومه‌ندانه تومه‌ت بڵاوئه‌كه‌نه‌وه‌و به خۆپیشنده‌ران ئه‌ڵێن ئه‌و كه‌سانه‌ی پلان و ئاژاوه بۆ تێكدانی ئاسایش و ئارامی و سه‌قامگیری هه‌رێم دروسئه‌كه‌ن و هه‌روا ئه‌ڵێن یاسا سه‌روه‌ره‌و رێگه به كه‌سیان نادات به‌پێ فه‌رمانی دادگا ئه‌گێرێت و مامه‌ڵه‌یان له گه‌ڵدا ئه‌كرێت و، قه‌وانه‌ی یاسا سه‌روه‌ره تا ئێستا نه‌یتوانیوه بۆ جارێكیش به‌رپرسێكی باڵا له دزو گه‌ندلكاران سزا بدات.
كۆشتن و خوێنرشتن له هه‌رێمی كوردستان درێژه‌ی هه‌یه‌و به پێی میدیاو و ته‌له‌فزیۆن و سه‌ته‌لایه‌ته‌كانی خودی ده‌سه‌ڵات ئاماژه به گیراو و كۆژران ئه‌كرێت ودیاره حكومه‌ت سوره له سه‌ر كوشتنی خۆپیشانده‌ران به بیانووی هیچ و پوچ و بێ بنه‌ماو بۆ تۆقاندنی خه‌ڵكی راپه‌ریوی شاره‌كانی هه‌رێم لێژنه‌ی باڵای ئه‌منی هه‌رێمی كوردستان له به‌یاننامه‌یه‌كدا به راشكاوی ئه‌ڵێت : هێزه ئه‌منیه‌كان (ده‌ستكراوه ئه‌بن كه ئه‌ركی خۆیان جێبه‌جێ بكه‌ن) ، واتا بۆیان هه‌یه خه‌ڵك بكوژن.
به‌ناوی ئازادی و چاكسازی حكومه‌ت نانی خه‌ڵكی بریوه‌و موچه نێیه، خزمه‌تگوزاری وژیانی شایسته نێیه‌و سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان جه‌خت له تێپه‌راندنی ئه‌و دۆخه داراییه سه‌خته ئه‌كات به‌ڵام به‌بێ ئه‌وه‌ی رێگه‌چاره‌یه‌ك بدۆزێته‌وه‌و، به بۆچوونی چاودێران حكومه‌تی هه‌رێم تا بینه‌قاقه‌ی تێیچه‌قیوه‌و ناتوانێت خوێ رزگار بكات و، حكومه‌ت به هۆی رێككه‌وتنی به‌خشینی نه‌وتی كوردستان بۆ ماوه‌ی ــ 50 ــ به توركیا كڵۆڵه‌و ئیفلیج بووه‌و ناتوانێت له گه‌ڵ حكومه‌تی ناوه‌ند ( فیدراڵ) هیچ بكات چونكه ناتوانێت رۆژانه ـ 250 ـ هه‌زار به‌رمیل بدانه كۆمپانیای سۆمۆ.
به پێی ئازادییه‌كه‌ی هه‌رێمی كوردستان ئه‌وه‌ی داوای موچه‌و مافی خۆی بكات بۆ زێندان، چالاكه‌وانی مه‌ده‌نی و رۆژنامه‌وانانی داكۆكێكه‌ر له‌و مافه ره‌وایانه بۆ زیندان و، هه‌ر كه‌ناڵ و ته‌له‌فزیۆنێك باسی نان و قوتی خه‌ڵك بكات ده‌نگی كپ بكه‌ن و ده‌رگاكانی دابخه‌ن و ، خۆپیشانده‌ران بچنه‌وه ماڵه‌كانیان و دابنیشن تا حكومه‌ت بیریان لێ ئه‌كاته‌وه‌و، ئه‌وبیكردنه‌وه‌ش له به‌ر بێ پاره‌ی مه‌حاڵه.
عه‌نتریات و توندوتیژی و ئه‌قلییه‌تی تۆڵه سه‌ندنه‌وه بێسووده‌و ئه‌نجامه‌كانی له سه‌ر كۆمه‌ڵگاو هاوڵاتیان خراپ و نێگه‌تیڤ ئه‌بێت و به پێچه‌وانه‌ش ملكه‌چی بۆ داخوازییه‌كانی خۆپیشاندران كاردانه‌وه‌ی پاش و پۆزه‌تیڤی ئه‌بێت و، لێردا پیویسته داوا بكه‌ین بۆ به‌ربوون و ئازادكردنی ده‌ستبه‌جێی هه‌موو گێراوه‌گان و بیركردنه‌وه بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی رێككه‌وتنی پر له شه‌رمه‌زاری نه‌وت له گه‌ڵ توركیاداو دادگاییكردنی ئه‌و كه‌سانه بوونه‌ته باسی نانبرینی هاوڵاتیان. ئه‌گه‌ر حكومه‌ت گوێ له خه‌ڵك نه‌گرێت دۆخه‌كه دژوارو ئاڵۆزتر ئه‌بێت.