ڕاپەڕین هەڵگێڕانەوە، یان گۆڕینی سیستەم

ئومێد حەمەعەلی

 ئەوەی لە مێژووی سیاسیدا و لە گۆڕانكاریی شارستانییی و كەلتوریی دا گرینگە تەنیا كردەی گۆڕینەكە نییە، ئەو پرۆسەی هەڵگێڕانەوە و هەڵتەكاندنە نییە، كە لە لەحزەیەكی دیاریكراودا ئەشێت سیستەم و دەسەڵاتێكی دیاریكراوی سیاسیی بشكێنێت، لەهەر شتێك بایەخدارتر، لەهەر كردەوە و  پرۆسەیەك چارەنوسسازتر، خاوەندارێتیكردنی ڕاستەقینەی بیریی گۆڕانكاریی و شۆڕشی هەمیشەییە، خاوەندارێتیكردنی بیر و ئەقڵی دەستكاریكردنی ئەو بناغە و جەوهەرەیە سیستەم و دەسەڵاتی باڵادەستی ئایدۆلۆژی و تۆتالیتاریی و ستەمكاریی لەسەر دامەزرێندراوە. شۆڕش بەبێ بەدیلی ڕاستەقینەی جیاواز و دابڕاو لە ئەقڵی سیستەمی ستەمكاریی و ئایدۆلۆژی-فاشیستی، بەدڵنیایی كۆمەڵگە دەباتەوە بۆ هەمان چوارچێوە، بۆ هەمان سێبەر و سایەی ئەقڵ و سیستەمی ستەمكاریی و ئایدۆلۆژی تاكڕەوانە و، هیچێكی تازە جگە لە ناونیشانی سیاسی و ئایدۆلۆژی جیاواز و نوێ بەدیناهێنێت. ئەمەش لە جوڵانەوە سیاسییەكانی كوردستاندا و، لەپەیوەند بە ڕووداویی ڕاپەڕینیشەوە بەڕاستدەگەڕێت، كاتێك بەرئەنجامە تراژیدییەكانی دەسەڵاتی باشوری كوردستان تەماشادەكەیت، كاتێك لە پەیوەندی نوخبەی دەسەڵاتدار بە مرۆڤی كوردەوە وردئەبیتەوە، ئەو كۆتاییە تراژیدیی و  كارەساتبارە لێكدەدەیتەوە، هەڵبەت بۆ مرۆڤی بیركەرەوە، كە نەیەوێت ئایدۆلۆژییانە و بیرتەسكانە قسەبكات، بەدڵنیایی دەچینە سەر ئەو كێشەیەی نوخبەی دەسەڵاتدار، كە لەهەمانكاتدا خاوەندارێتی لە جوڵانەوەی ڕزگاریخوازیی كورد دەكەن لە زمان و بیری خۆیاندا، تێدەگەین كە هەر  لە بنچینەوە ئەمانە هەڵگریی بەدیلی سیاسی، ئەخلاقی و فەرهەنگی جیاواز نەبوون و نەیانویستووە، یان تێنەگەیشتوون گۆڕانكاریی تەنیا لە ڕووخاندنی ڕووكەشییانەی دەسەڵاتێكی سیاسیدا نییە، ڕاستەقینەتر و ورددتر و قووڵتر لەوە گۆڕین و دەستكاریكردنی ئەو  ئەو ئەقڵەیە، ئەو ئایدۆلۆژی و فەرهەنگەیە سیستەمی ئایدۆلۆژی-فاشیستی بەعس و  فەرمانڕەوایی ستەمكاریی لەسەر بونیادنراوبووە. 

 
  بۆ ئەوەی باشتر لەوە تێبگەین بۆچی ڕاپەڕین دەرگای كردەوە بۆ فۆرمێكی تریی كردەوەی ستەمكاریی و فاشیستییانەی سیاسی، سەرنج دەدەمە قسەیەكی نوسەری گەورە ویلهێلم ڕایش لەبارەی شۆڕش و فاشیزمەوە، كە پێیوایە زۆرجار فاشیزم لەبەرگ و شێوەی شۆڕشیشدا دەردەكەوێت، ئەمەش واتای ئەوەیە تەنیا دەسەڵات نییە، جا ئەو دەسەڵاتە لەهەر زەمەنێكدابێت، كەفاشیست و ستەمكار و تۆتالیتاریستە، لەهەمانكاتدا ئەشێت شۆڕش، یان ئەو هێزەی لە بەرەنگاربوونەوەی سیستەمی ئایدۆلۆژیی-فاشیستی و دەسەڵاتدایە، لەناواخنی خۆیدا هەڵگری جەوهەریی فاشیستی و ستەمكارییانەی سیستەم و دەسەڵاتە ستەمكار و فاشیستەكەبێت. ئەگەر لە نمونەیەكی ڕۆشندا تەماشایبكەین، ئەو فۆرمە دەسەڵاتدارییە حیزبی و بنەماڵەییەی پارتی و یەكێتی دروستیانكردووە بەشێوەیەك لە شێوەكان درێژكردنەوە و ئەڵقەیەكی تریی ئەقڵ و فۆرمی سیستەم و بیر و بەرخوردی بەعسە لەتەك ئەویتریی جیاوازدا.  نەگۆڕانی بیركردنەوە هەر نەگۆڕانە لە سیاسەتیشدا. 

 
 ڕاپەڕین بۆ پاشەكشە و  هەڵتەكاندنی دەسەڵاتی بەعس كردەیەكی پێویست و مێژوویی ڕەوابووە، تا ئەو شوێنە گرینگە مرۆڤ ڕەوایەتی بەرەنگاربوونەوەی بەعس نەخاتە ژێر هیچ پرسیارێكەوە. ئەوەی كێشەی ئێمەیە نەبوون و پێشكەشنەكردنی ئەلتەرناتیڤی سیاسی و ئەخلاقی و  شارستانی جیاوازە، بیرنەكردنەوەیە لەبارەی ئەوەی كردوومانە و پێویستیشە بیكەین، هەر خۆی وەك مرۆڤ ئەوەندەی جێبەجێمانكردووە، ئەوەندە بیرماننەكردۆتەوە. ئەمە كێماسی و كەموكورتییەكی بنچینەیی مرۆڤە و تەنیا لەكەیەك نییە بە گیان و بوونی كوردییەوە تاكو بەو هۆكارە نەفرەت لە بوونی كوردییانەی خۆمان بكەین. ئەوەشی گرێدراویی ئەم فۆرمە دەسەڵاتدارییەیە وەك دەركەوتەیەكی تراژیدی كردەی ڕاپەرینی گەلی كوردستان بە بڕوای من، جگە لە ڕووكەشێكی سیاسی و میدیایی هیچ قووڵاییەك بە تێكۆشانی كورداێتی، یان كوردێتییەوە نایبەستێتەوە، كە هەر لەبنچینەوە بەدەر لە هەستێكی تاكەكەسیی و مرۆڤانەی ئینسانی ئێمە، بەدەر لە پەیوەندییەكی ناخەكییانەی مرۆڤی ئێمە بە بوونی كوردیی خۆیەوە نەیتوانیوە چوارچێوەیەكی ڕێكخراویی ئایدۆلۆژیی و فیكریی و ئەخلاقی درێژمەودا وەربگرێت، چ جای ئەوەی باس لە فاشیزمی ڕێكخراویی كورداێتی ئەو نوخبە فەرمانڕەوایە بكەین، لەكاتێكدا  سەربەئەویتربوونی ئەو دەسەڵاتە نكوڵیلێنەكراوە. سەر-بە-ئەویتربوون واتە جاشایەتی. دەسەڵاتێكی جاش، واتە دەسەڵاتێك سەر-بە-ئەوتریی بێگانە بێت نەك هەر فاشیست نییە لە ئاست ئەویتریی بێگانەی داگیركەردا، ئەسڵەن ناتوانێت هەڵگریی بەهایی پەیوەندیی ئۆنتۆلۆژیی و بوونەوییانەی ڕاستەقینەبێت بە كورد-بوونی خۆیەوە، كە خەسڵەتێكی بوونەوەیی و، لەڕووە میتافیزیكییەكەشەوە خەسڵەتێكی پێدراویی یەزدانییە. بۆیە بیر و كردەوە و بەرخوردیی فاشیستییانەی دەسەڵات لە فۆرمە حیزبی، كەسیی، بنەماڵەیی، دەستەگەریی و مافیاییەكەیدا پیادەئەبێت و ئەمەش ڕووی لە كۆمەڵگەی ناوخۆیی كوردستانە، نەك ئەویتریی بێگانەی سەردەست، كە ئەم دەسەڵاتە بەشێوەی جیاواز و لە زەمەنی جیاوازدا بووتە بەكرێگیراو و نوێنەرەوەی خواست و بەرژەوەندییەكانی. 

 
 ڕاپەڕین وەك كردەی ڕووبەڕووبوونەوە و تێكشكاندنی بەعس ڕەوایەتی مێژوویی و ئەخلاقی و ئینسانیی و نەتەوەییانە لەدەستنادات، ئەمە سەرەڕایی ڕەوایەتی ئەو ڕەخنانەی ئەشێت لەسەر وردەكارییەكانی، بەرخوردەكانی و دیاردە دزێوەكانی ناو ئەو مێژووە هەبێت و پێویستیشە ببێت. ئەوەی لە ناو  حەماسەت و  هەیەجانی ڕاپەرینەوە هاتۆتە دەرێ دەعبایەكی ترە، شتێكە، بوونەوەرێكە ناچێتەوە سەر ئەو خەیاڵە ساف و  تا ڕادەیەكی زۆر ساویلكانەیەی لەمێشكی ئێمەدا هەبووە لەبارەی ئەو جیهانە نوێیەی لەپاش ڕاپەڕینەوە لە چاوەڕوانی ئەوەدابووین دروستببێت.


06/03/2021



وتارەکانی تری نوسەر