د. سەعید عەلی محمد
لەوكاتەوەی حكومەتەكەی (عومەر حەسەن بەشیر) ڕوخێنرا (جەنەڕاڵ عبدالفتاح بورهان) و جێگرەكەی (موحەمەد حەمدان داغالو) كە بە حەمیدەتی ناسراوە دەسەڵاتیان لەنێوان خۆیاندا دابەشكرد ، یەكەمیان وەك سەرۆكی دەوڵەت و دووەمیشیان وەك جێگر!
(موحەمەد حەمدان حەمیدەتی) سەرۆكایەتی هێزی دەستێوەردانی خێر دەكات كە لە (100) هەزار سەربازیی میلیشیای جەنجەوید پێكهاتووە و بە ئەنجامدانی قەسابخانەكانی دارفۆر تۆمەتباركراوە.
بێگومان توانای دارایی (عبدالفتاح بورهان) لە بەڕێوەبردنی كۆمەڵێك كۆمپانیادایە كە سەر بە دەوڵەتن، لە كاتێكدا (موحەمەد حەمدان حەمیدەتی) پشت ئەستوورە بە چەندین ( كانی ئاڵتونیی ) كە بە هاوبەشی لەگەڵ كۆمپانیاكانی (فاغنەر)ی ڕووسی كە هەلی دەسەڵات گرتنیان بەسەریدا بۆ ڕەخساند دەبرێن بەڕێوە ! ئەم دوو جەنڕاڵە عەسكەرییە لەلایەك ئیمارات و ڕووسیا پشتیوانی و هاوكاریی یەكێكیان دەكات كە (حەمیدەتیی) یە، لەلایەكی تریشەوە ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی یارمەتی و هاوكاریی پێشكەش بە (عبدالفتاح بورهان) دەكەن!
(عبدالفتاح بورهان) سوور بوو لەسەرئەوەی (هێزی دەستێوەردانی خێرا) كە لەژێر كۆنتڕۆڵی حەمیدەتیدایە بخرێتە چوارچێوەی هێزە چەكدارەكانی سوودان وەك مەرجێكی پێشوەختە بۆ ئاشتەوایی كردن، لەبەرانبەردا (حەمیدەتی) سوور بوو لەسەرئەوەی دەسەڵات لە سووداندا تەسلیم بە (بزووتنەوەی گۆڕانكاریی چەپڕەو) بكرێ و هێزەكانی تریش بەبیانووی توندڕەویی و توندوتیژیی دوور بخرێنەوە، كە ئامانج لەم داوایەش بەركەناركردن و پەراوێزخستنی هێزە سیاسییە زیندووە چالاكە ڕەسەنەكانی ئەو ووڵاتە بوو!
بەبڕوای چاودێرانی سیاسیی سەرەڕای ئەو هەموو ئاڵۆزییە سیاسیی و شۆڕشە جەماوەریی و جەنگە قەبەلیانەی لە ڕابردوودا یەخەی سوودانیان گرتووە، بەڵام بەدرێژایی سەدەی ڕابردوو مێژووی هاوچەرخی ئەو وڵاتە هیچ شەڕو توندوتیژیی و ڕووبەووبونەوەی سەربازیی سەخت و خوێناوی و كارەساتباری وەك ئەوەی ئێستە لە خەرتووم و ویلایەتەكانی تر هەیە تۆمار نەكرد ووە!!
سەرچاوەباوەڕپێکراوە ناوخۆییەکانی ئەو وڵاتە دەڵێن :ئەوەی ئێستا لەناوخۆی سوودانداهەیە تراژیدیایەکی بێ وێنەیە ، چونکە هەموو سێ خولەکێک یەکێک دەکوژرێ،خەڵک بەزۆر ناچار دەکرێ لەپاڵ تەرمی کەس و کاڕەکانیاندا خۆیان بەزیندوویی بخەنە ژێر گڵەوە و خۆیان بەخاک بسپێرن ،
منداڵان ناچار دەکرێن بەزۆر هەندێکیان هەندێکی تریان بکوژن ، خەڵک بەزیندوویی دەسووتێنرێ ،ئافرەتان ناچار دەکرێن بەزۆر منداڵەکانیان بخەنە نێو ڕۆنی گەرم و قرچاوەوە ، قەدەغە کراوە لەسەریان جیهانی دەرەوە بە حاڵ و بارودۆخ و ژیانی کارەسات باریان بزانێ و ،دیمەنە جەهەننەمیەکانیان بگوازرێنەوە بۆ میدیاکان و ڕاگەیاندن.!
ئەم دیمەن و تراژیدیاو ڕووداوانەی سوودان دەیسەلمێنن كە بەرەی (ڕوسیا و ئیمارات) و نزیكەكانیان كە پشتیوانی لە (حەمیدەتی) دەكەن، سەرگەرمی جێبەجێكردنی نەخشەیەكن بۆ پارچە پارچەكردنی جیهانی ئیسلامی و، پەكخستنی ئەو پڕۆژانەی كە دەیانەوێ لەچوارچێوەی دیموكراسییەتی ڕاستەقینە و سندوقەكانی دەنگدانەوە گۆڕانكاریی لە سیستمی سیاسی دەسەڵاتەكاندا بكەن و وەرچەرخانی گەورە لە ژیانی سیاسیی و كۆمەڵایەتی میللەتەكانی ناوچەكەدا بهێننە كایەوە، ئەم هەوڵەش لەچوارچێوەی زنجیرە هەوڵێكی تردا دێت كە بە بەركەناركردنی (موحەمەد مورسی) سەرۆكی هەڵبژێردراوی شەرعی میسرو سەپاندنی (عبدالفتاح سیسی)، هەروەها لێدان لە شۆڕشی گەلانی سوریا و لەباربردنی شۆڕشەكانی یەمەن و فەرزكردنی حوسیەكان دەستیان پێ كرد! جەنەڕاڵ (حەمیدەتی) و چەكدارەكانی وێنەیەكی ترە لە وێنەكانی مافیا و میلیشیا لە یاسا دەرچووەكانی ناوچەكە كە لەلایەن وڵاتانی زلهێزی وەک ڕوسیاو میلیشیاکانی ( فاغنەر )ەوە پشتیوانی دەکرێ و چەندین قەسابخانە و تاوانی گەورە گەورەیان دژ بە دانیشتوانی بێ تاوانی دارفۆرو ناوچەکانی تری سوودان ئەنجام داوە و ، هێزو چەک و توانا و یارمەتی هەمەجۆری وڵاتانی دەرەوە بۆ سەركووت كردن و قەتڵوعام كردنی گەلی بەشمەینەتی سوودان بەكاردەهێنن.
وانەیەكی تاڵ بۆ ڕەوتە ئیسلامییەكە:
دوای لادانی (عومەرحەسەن بەشیر) ئەو دوو جەنەڕاڵە سەربازییە سەپێنراوە هەموو جوڵە و چالاكییەكی تری هێزە ئازادیخواز و گۆڕانخوازەكانی تری ئەو وڵاتەیان قەدەغەكرد، دواتر لەژێر ناونیشان و لافیتەی (لیژنەی بنەبڕكردنی دەسەڵاتی پێشوو) دەستیان كرد بە پڕۆسەی گرتن و ڕاوەدوونان و ڕیشەكێش كردنی ئەندام و لایەنگرو كادیرو هەوادارانی (كۆنگرەی نیشتمانی بزووتنەوەی ئیسلامی) ئەو وڵاتە!
ئەوەی لەم دیمەنەدا جێی سەرسوڕمان بوو: ئیسلامیەكان كاتێك چینی دەستڕۆشتووی نێو دامەزراوەی سوپا و هێزە ئەمنیەكانی ئەو وڵاتە بوون بە درێژایی ماوەی (30) ساڵی دەسەڵات و فەرمانڕەوایەتی ڕژێمی پێشوو ، كەچی سەركردایەتی نوێی ڕەوتە ئیسلامییەكە چاوی لەو هەموو هەنگاوانەی ئەو دوو جەنەڕاڵە لە یاسا دەرچووە سەپێنراوەی دەرەوە پۆشی و، هیچ بایەخ و گرنگییەكی ئەوتۆشیان بەو هەموو ڕووداوە كارەساتبارانە نەدەدا كە ڕۆژانە دەهاتنە پێش، سەركردایەتی نوێی ڕەوتە ئیسلامییەكە تەنها گرەوی لەسەر ئەوە دەكرد لەڕێی سندوقەكانی دەنگدانەوە لە هەڵبژاردنێكی گشتی نزیكدا جارێكی تر دەگەڕێنەوە سەر شانۆی دەسەڵات و بارودۆخەكە ئاسایی دەبێتەوە! ئیسلامییەكان دڵیان تەنها بەو بیرۆکەیە خۆش بوو ، هیوایەکی ئێجگار گەورەشیان لەسەر هەڵچنیبوو!! كاتێك سەركردە و ڕەمزە دیارەكانی ئەو ڕەوتە ئیسلامییە ئامۆژگاری دەكران بەوەی دەستەوسان نەوەستن و پاڵی لێ نەدەنەوە و ئومێد لەسەر داهاتووی نادیار هەڵنەچنن، كاتێك پێیان وتراوە: ئاگاتان لێ بێ و ووریا بن و ئەوەی ڕوودەدات سەرەتایەكە بۆ بنەبڕكردن و ڕیشەكێش كردنتان و، بەهیچ شێوەیەك ئومێدتان بە ئەنجامدانی هەڵبژاردن نەبێ، لەوەڵامدا بڕیارو بۆچوونیان ئەوە بوو: ئامادەی بەرگەگرتن و قەبووڵ كردنی هەموو جۆرە ئێش و ئازارێكن تەنها لەپێناو مانەوەی سووودان بە یەكپارچەیی!
ڕۆژان تێپەڕیان كردو جەنەڕاڵ (حەمیدەتی) شەڕی هەڵگیرساند و داوای یارمەتی لە هەموو دەوڵەتانی دراوسێ و هێزی دەرەكی كرد تا ڕادەی ئەوەی (خەرتووم)ی پایتەخت بە یەكجاری وێران بوو، هەروەها ئەو جەنەڕاڵە سەپێنراوە دەسەڵاتی بەسەر زۆرێك لە ناوچەكانی هەرێمی دارفۆردا گرت و، دواتریش ویلایەتی (جەزیرە)ی خاوەن پێگەی ئیستراتیژی كۆنتڕۆڵ كرد، لەم دواییانەشدا هێرش و پەلاماری بۆ سەر ویلایەتی (سەنار) دەستی پێكرد! هاوكات لەگەڵ تێپەڕبوونی خێرای ئەم ڕووداو و پێشهاتانە لە دەرەوەی وڵات لەلایەن وڵاتانی زلهێزو دەست ڕۆشتووەوە و بەچاودێری و سەرپەرشتی ڕاستەوخۆی ئیمارات و وڵاتانی كەنداو نوخبەیەكی سیاسیی كۆنی سوودانی ئامادەكران بۆ گەڕانەوە بۆ سوودان و گرتنەدەستی دەسەڵات دوای كۆتایی هاتنی شەڕەكان!
لێرەدا ڕەوتە ئیسلامییەكەی ئەو وڵاتە بەهۆی لاوازیی هۆشیاریی سیاسیی و تێڕوانین و لێكدانەوە هەڵەكانیانەوە دەبێ ئەو ڕاستییە بزانن كە بەشێك لە كەمتەرخەمی ئەو بارودۆخەیان لە ئەستۆدایە و، دان بەو ڕاستییە حاشا هەڵنەگرەدا بنێن كە دەست هەڵگرتن لە مەیدانەكە و تەسلیم كردنی چارەنووسی وڵات و میللەتێك بە لایەنی ڕكابەروو دووژمن، هەروەها خەیاڵ پڵاویی و ڕاكردن تەنها بەدوای ئاوات و ئومێدی پشت ئەستوور بە سەراب ، تەنها و تەنها ئەوە ئەنجامەكەیەتی كە هەمووان هەستی پێدەكەن و لە ئاستیدا دەستەوسان بوون!
زۆرجار نەزانیی یان خۆلادان و خۆگێل كردن لە دەركردنی بڕیاری سەخت و نواندنی هەڵوێستی توند و شیا و لە كات و سات و هەلومەرجی گونجاوی مێژوویی خۆیدا باجی قورس و گران بەدوای خۆیدا دێنێ و زۆر بە ئاسانی تۆ دەكاتە قوربانی دەستی ئەو بەرانبەرەی كە سڵ لە هیچ ناكاتەوە.