به‌رپرسی ده‌سته‌ی کارگێری مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتی، مه‌لا به‌ختیار ده‌ڵێت" ئێستاش بازاڕی سیاسەت، كاتێك شەقامە خۆش‌و رابواردنەكان‌و سەرفی بێحساب، بۆ بەرپرس‌و كاربەدەست‌و پۆستە باڵاكان، لە حكومەتدا، یان لەحیزبدا، دەكەوێتە ئاستەنگەوە، یەكە یەكە، لە حزبەكان، لە كەسایەتیەكان، لە خاوەن پۆستەكان، لە نوسەران، لە هەلەكەسەماكەران، بەشێكیان لادەدەن‌و بەشێكی تریشیان بایدەدەن".
له‌دوا نووسینیدا به ناونیشان "قه‌یرانی دارایی و به‌رپرسیارێتی" که له‌ماڵپه‌ڕی چاودێر بڵاوکراوه‌ته‌وه، مه‌لا به‌ختیار به‌رپرسی ده‌سته‌ی کارگێری مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتی ده‌ڵێت " بەندە، لەكاتێكدا لە هیچ كابینەیەكی حكومەتدا نەبووم. هەمیشە ئەركی حزبیم راپەڕاندووە. لەپاڵیشیا كاری مەدەنی‌و رۆشنگەریشم كردووە. بەڵام ئێستا بەشەرمی دەزانم خۆم لە بەرپرسیارێتی چارەسەرەكان، بدزمەوە. یان تومەتی نەسەلمێنراو بۆ هیچ لایەك‌و هیچ كەسێك‌و هیچ كۆمپانیایەك، هەڵبەستم".
ئه‌و به‌رپرسه‌ی یه‌کێتی له بڕگه‌یه‌کی تری وتاره‌که‌یدا ده‌ڵێت" من داوا دەكەم.. پەرلەمانی كوردستان، لە سامانی یەكێتی‌و كاربەدەستانی، لەدەرەوەو ناوەوەی كوردستانیش، بكۆڵێتەوە. ئەوەی ناشەرعیە، بیگێڕێتەوە. هەروەها هی هەموو حیزبەكانی تریش. لەكوێ بەناشەرعی دەستیان كەوتبێ.. لێیان بپێچرێتەوە. هەر كەسێكیش، بە رق، یان بە مەرام، باسی ملیارەها دۆلاری دزراوی كردبێ.. یان كەمتر، هەقوایە، ئەگەر نەیسەلمێنن، لەمانیش بپێچرێتەوە".
هاوکات مه‌لا به‌ختیار ده‌ڵێت" هەندێ داخوازی هەیە، رەوا رەوایە، یاسایی‌و رێساییشە، وەكو گەڕانەوەی پەرلەمان؛ چارەسەری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم؛دەستوری كوردستان؛گۆڕینی سیستەمی حوكمڕانیی؛گۆڕانكاری لە كابینەی هەشتەم؛داڕشتنەوەی دەسەڵاتی دادوەری؛چاكسازی هەمەلایەنە؛شەفافیەت لە هەناردەی نەوت‌و گازو گرێبەستەكان".
ده‌قی وتاره‌که..
قەیرانی دارایی‌و بەرپرسیارێتی
دەمەوێ، ئەم بابەتە ئاڵۆزو پڕ لە كێشمەكێش‌و هەست بە لێپرسینەوەو جارجاریش دابەزینی ئاستی رەوشتی سیاسییە، هاوكات پڕوپاگەندەو دیماگۆگیەت (دروشمی فریودانی رای گشتی) بە دێڕێكی چامەیەكی بەرزی سالم دەستپێبكەم، كە دەفەرموێت:
كوا كەریمێ بەكەرەم سوێی گەداكا نیگەهێ
حەسرەتە لەم تەبەقە هیمەتی مەردانە نییە
بە حەیا بێرە حزورو بەئەدەب سوجدە بەرە
خەڵوەتی دولبەرە "سالم" ئەمە مەیخانە نییە
دەبێ چ حەسرەتێكی ئەو سەردەمەی سالم، ئەم دوو دێڕەی تێهەڵكێشابێتە چامەیەكیەوە؟! دەبێ هەلپەرستەكانی ئەوكاتە، درۆهەڵبەستەكانی ئەوكاتە، ناراستگۆكانی ئەوكاتە، فریودەرانی ئەوكاتە، لە كۆڵانە دواكەوتەوەكان‌و دیوەخانە چەورەكاندا، چەندیان راستی هەڵگێڕابێتەوە، وا سالم بۆكروزی ویژدانی لێهەڵدەسێ!
ئێستاش بازاڕی سیاسەت، كاتێك شەقامە خۆش‌و رابواردنەكان‌و سەرفی بێحساب، بۆ بەرپرس‌و كاربەدەست‌و پۆستە باڵاكان، لە حكومەتدا، یان لەحیزبدا، دەكەوێتە ئاستەنگەوە، یەكە یەكە، لە حزبەكان، لە كەسایەتیەكان، لە خاوەن پۆستەكان، لە نوسەران، لە هەلەكەسەماكەران، بەشێكیان لادەدەن‌و بەشێكی تریشیان بایدەدەن. قسەی زەردو سور دەكەن، خەمڵی ژمارە هەڵدەرێژن، ئیتر رۆژنامەكان، سایت‌و پەیجە كاسەلێسەكان، شاشەی تەلەفزیۆنەكان، ژوورە تاریكەكانی ئاشوب، بازاڕیان گەرمە. زۆربەی ئەمانە وا قسە دەكەن، هەروەكو نە بایان دیبێ‌‌و نە باران. دەڵێی كەسیان پلەو پۆستیان نەبووە، كەسیان بڕیاری گەورەو بچوكیان بەدەستەوە نەبووە، كەسیان وەزیر نەبون‌و هەمویان گزیر بون. كەسیان نەخشەكێش‌و سەپێنەری بڕیارەكان نەبووە، كەسیان نەیانخواردووەو نەیانخواردۆتەوە، كەسیان لە زۆر زۆر و لە كەم كەمیان نۆش نەكردووە، بەشی زۆریان خۆیان لە ئاستەنگ‌و شكستەكە دەدزنەوە. ئۆباڵی خۆیان‌و هی خەڵكی تریش دەئاڵێننە گەردنی ئەوانەی زۆر نزیك بوون لێیان. ئێستاش لەم قەیرانەدا،ئەستۆی خۆیان پاك دەردەخەن.
شانازی سیاسی‌و حوكمڕانی، بۆ ئەو سیاسەتمەدارو دەسەڵاتدارانەیە، كە لە شكست‌و سەركەوتندا، وەك یەك لەمەیداندا بمێنن. كە سەركەوتن بەدیهات، سەركەوتنەكە هەمووی نەكەن بە هی خۆیان، یار و یاوەران لەبیر نەبەن. كە شكستیش دوچار بوو، خۆیان نەدزنەوە. لەمێژە گوتراوە: سەركەوتن خاوەنی زۆرە، شكستیش بێباوك‌و دایكە.
ئێمە لە هەندێك نوسەرو سایت‌و رۆژنامە دەگەڕێین، ئەمان ئازادن. هەندێ جاریش زانیاری هەڵەیان دەدرێتێ‌‌و دەیڵێنەوە. ئەمیش هەر دەردەكەوێ. هەشە موچەی تایبەتی هەیە بۆ هەواڵ هەڵبەستن. بەڵام دەپرسین، ئایە:
- ئەم قەیرانەی ئێستا، لەپڕ سەریهەڵداوە؟
- تەنها كابینەی هەشتەم بەرپرسیارە لەم قەیرانە؟
- كابینەكانی تر، تەواوی ئەركە دیموكراسی، ئابوری، تەندروستی، پەروەردە، دادپەروەری، كۆمەڵایەتی‌و سۆسیالەكانیان، جێبەجێكردووە؟
- ئەگەر تەواوی ئەركەكان جێبەجێكراون، ئەی بۆچی هەموو وەزیرێكی تەندروستی نوێ دەڵێت: سیستەمەكەمان دواكەوتوە؟!
- ئەی بۆچی، هەموو وەزیرەكانی پەروەردە دەڵێن: فەلسەفەی پەروەردە هێشتا زۆری ماوە بگۆڕێت؟!
- ئەی بۆچی، وەزیری خوێندنی باڵا دەڵێت: سیستەمی خوێندنی باڵاو زانكۆكانی كوردستان لەریزی خوارەوەی دوو هەزاری زانكۆكانی جیهانە؟!
- ئەی بۆچی، وەزارەتی پیشەسازی، لایەنی كەمی ژێرخانی پیشەسازی كوردستانی دەستەبەر نەكردووە؟!
- ئەی بۆچی، وەزارەتی كشتوكاڵ، بە پێشینەی كشتوكاڵیشەوە، نەیتوانیوە چارەكی پێویستیەكانی بەروبومی خەڵكی كوردستان دابین بكات؟!
- ئەی بۆچی، كارەبای كوردستان، بووە بە بارێكی قورس لەسەر حكومەت‌و هێشتا پێویستیەكانی خەڵكیشی دابین نەكردووە؟!
- ئەی بۆچی، سیستەمی بانكی لەكوردستاندا، لاوازەو تەواوی بانكەكانیش، بەهۆی سەرفكردنی پاشەكەوتی هاوڵاتی‌و كۆمپانیاكانەوە، مایەپوچ دەرچوون؟!
- ئەی بۆچی، لاوازترین باج وەرگرتن لە سیستەمی ئابوری كوردستاندا، هەیە؟!
- ئەی بۆچی، زۆرترین قازانجی خانوبەرە (عقار) لەكوردستاندا، هەیە، رێژەی قازانجەكەی (800%)ە و كێ بەرپرسیارە، لەو هەموو كارئاسانییە بێسەروبەرەی حكومەت بۆی كردون؟!
- لەهەموو كابینەكاندا كێ بەرپرسیار بوو لە چاودێرینەكردنی بازاڕی كوردستان‌و گرانیی شتومەك‌و خراپی چەشنایەتی كاڵاكان؟!
- سەدان هەزار پارچە ئەرزی بێ حساب‌و كتاب، چۆنچۆنی دابەشكراو هیشتا قەیرانی كرێنشینیش زۆرە؟ (ئەمەیان حیزبەكان‌و حكومەت بەرپرسیارن).
- كوا ژێرخانی ئابوری؟ كوا كارگەی توانەوەی ئاسن؟ كوا سایلۆكانی كوردستان؟ كوا كارخانەی بەرهەمهێنانی گەورە؟ كوا سایلۆكانی دەستەبەری خۆراك؟ كوا ژێرخانی ئاوەڕۆی شارەكانی كوردستان (جگە لە سلێمانی‌و هەندێ شارۆچكەی تر)؟ كوا كارگەی دەرمانسازی چەشنایەتی بەرز؟ كوا دڵنیایی تەندروستی هاوڵاتی؟ كوا جادەی دوو سایدی هەرێمی كوردستان؟
- ئەی كام كابینە لە دامەزراندنی (یەك ملیۆن‌و 400 هەزار) موچەخۆر بەرپرسیارە.. كە یەك ملیۆن زیادەیە؟! (ئەمەشیان حیزبەكان‌و كابینەكان بەرپرسیارن).
ئێمە دیسان دەپرسین: ئایا كۆی ئەم هەڵە گەورانەو تەنگوچەڵەمانەو، نەبونی نەخشەی ستراتیژییە بۆ ئابوری كوردستان، لەئەستۆی كام كابینەیە؟ هەرهەمووی تەنها كابینەی هەشتەم؟ ئەی حەوتەم؟ ئەی شەشەم؟ ئەی پێنجەم؟ ئەی چوارەم‌و باقیەكەیان؟
لەوەڵامی ئەو پرسیارەدا، سەبارەت بە كابینەكان، دەڵێین: هەتا ریكەوتنی نەوت بەرامبەر خۆراك لەزەمانی سەدام جێبەجێ نەكرا، حكومەتی هەژارمان هەبوو.. گەمارۆكانی لەسەر بوو.. كەمتر بەرپرسیارێتی هەڵە قورسەكانی لەسەرشانە. بەڵام لەدوای روخاندنی رژێم‌و دابینكردنی (17%)ی بودجەوە، هیچ كابینەیەك ناتوانێ خۆی لە بەرپرسیارێتی ئەو كێشە ئابورییە بنچینەییانە بدزێتەوە.
ئێستا كاتی ئەوە نییە، ئەستۆ لە ئۆباڵی ئاستەنگ خاڵی بكرێ. كاتی ئەوەیە، لەجاران زیاتر بەرپرسیارێتی هەڵبگرین، هەتا میللەتەكەمان‌و حكومەتەكەمان‌و ئەزمونەكەشمان، لەم قەیرانە دەرباز بكەین. هەلی سیاسیش كە بەڕێوەیە، گەر رەخسا لەدەستی نەدەین. ئەمە جگەلەوەی خۆدەرزبازكردنیش لەئۆباڵی مێژوویی، لەناو حكومەت‌و لەدەروەی حكومەتیش بۆ حزبەكان، بۆ بەرپرسان، هەركەس‌و لایەك بەئەندازەی خۆی، ئاسان نییە. چونكە، بەڵگە ، دیكۆمێنت، ژمارە، ئامار، پارەی سەرفكراو، گرێبەستەكان، هەناردەو هاوردە، پارەی نەوت‌و گاز، پرۆژە ئەهلیەكانی بوارە جیاجیاكان، بازرگانی‌و كەین‌و بەینی تریش.. تۆمارن.
ئەم قسانە لەكاتێكدا دەكەین، داكۆكیش لەوە دەكەین، كە كۆی هەموو هەڵەكان، پێویستە بەشێنەیی لێكۆڵینەوەیان لەسەر بكرێت. هەرلایەك‌و كەسێكیش، لەدوای راپەڕینەوە لەسەری بسەلمێنرێ، دزی كردبێ، نەوتی ناشەرعی فرۆشتبێ، گرێبەستی نەزانراوی تێپەڕاندبێ، پارەی دەمی خەڵكی خواردبێ، بەرتیلی وەرگرتبێ، عەرەبونی خستبێتە گیرفان، سەرمایەدارانی خستبێتە ژێر گیروگازی هێزی چەكدار، سەرانەی وەرگرتبێ، هەر تانەو تاوانێك لەسەر هەر كەس‌و لایەك هەبێ (بەخۆشمەوە)، بەندە لایەنگری ئەوەم، ئەگەر لەسەری سەلمێنرا، بدرێتە دادگا.
بێگومان، ناشكرێ، قەیرانی دارایی‌و كێشەی ئێستای حوكمڕانی، لەئاستەنگی كێشە سیاسیە چارەسەرنەكراوەكانیش داببڕین. دەبێ چەند ئازایانەو بە پلان بیر لە چارەسەركردنی كێشە ئابوریەكان بكەینەوە. لەوەزیاتریش پێویستە بیر لە چارەسەری بنەڕەتی كێشە سیاسیەكانیش، بكەینەوە. هەندێ داخوازی هەیە، رەوا رەوایە، یاسایی‌و رێساییشە، وەكو گەڕانەوەی پەرلەمان؛ چارەسەری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم؛دەستوری كوردستان؛گۆڕینی سیستەمی حوكمڕانیی؛گۆڕانكاری لە كابینەی هەشتەم؛داڕشتنەوەی دەسەڵاتی دادوەری؛چاكسازی هەمەلایەنە؛شەفافیەت لە هەناردەی نەوت‌و گازو گرێبەستەكان.. تاد. ئەم داخوازییانە، رەوان. هەڵپەساردن، یان دواخستنی چارەسەركردنیان، زیانی زیاتر بە چارەسەرە ئابورییەكەش دەگەیەنێ.
بەندە، لەكاتێكدا لە هیچ كابینەیەكی حكومەتدا نەبووم. هەمیشە ئەركی حزبیم راپەڕاندووە. لەپاڵیشیا كاری مەدەنی‌و رۆشنگەریشم كردووە. بەڵام ئێستا بەشەرمی دەزانم خۆم لە بەرپرسیارێتی چارەسەرەكان، بدزمەوە. یان تومەتی نەسەلمێنراو بۆ هیچ لایەك‌و هیچ كەسێك‌و هیچ كۆمپانیایەك، هەڵبەستم. پاساویش بۆ هەڵەی نزیكترین هاوڕێی خۆم ناهێنمەوە، تەنانەت بۆ حزبەكەم‌و دام‌ودەزگا ئابوری‌و حوكمڕانیەكانیشی. ئەمەیان دەبێ بچێتە چوارچێوەی یاسایی‌و رێسایی خۆیەوە. خۆدزینەوە، یان ئۆباڵ خستنە سەر خەڵكانی تر، یاخود رەخنەی بێسەروبەر گرتن، بەراستی پەشمە. ئەوەی دەربازمان دەكات، دیاریكردنی هەڵەكانە، سزادانی گەندەڵەكانە، چارەسەری كێشەكانە.
دەمێنێتەوە بڵێم: دەبیستمەوە، باسی قسەیەكی من سەبارەت بە پارەی ژێرزەمینەكان دەوترێتەوە. داواش دەكرێ رونیبكەمەوە، دەڵێم:
ژێرزەمین، هەمیشە لەكوردەواریدا شتی تیا شاردراوەتەوە. من گومانم نییە، هەر گەندەڵێك، گەندەڵی گەورەی كردبێ، لە ژێرزەمین بێ، یان بانكەكان، یاخود لای خزمەكانیان، یان ناو قاسەكانیان، پارەی گەندەڵی‌و دزیەكانیان شاردۆتەوە. لە ژێرزەمین یان سەرزەمین بێ، دزراو ناشەرعیە، لەم رۆژانە، كاتێك بەرێز مەسعود بارزانی داوای لێپێچینەوەی لە كۆمپانیای ناشەرعی‌و زەوی دەستبەسەراگیراو، كرد، مەبەستی بوو، سامانی دزراو بگێڕێتەوە. كە ئومێدەوارم جێبەجێی بكات.
من داوا دەكەم.. پەرلەمانی كوردستان، لە سامانی یەكێتی‌و كاربەدەستانی، لەدەرەوەو ناوەوەی كوردستانیش، بكۆڵێتەوە. ئەوەی ناشەرعیە، بیگێڕێتەوە. هەروەها هی هەموو حیزبەكانی تریش. لەكوێ بەناشەرعی دەستیان كەوتبێ.. لێیان بپێچرێتەوە. هەر كەسێكیش، بە رق، یان بە مەرام، باسی ملیارەها دۆلاری دزراوی كردبێ.. یان كەمتر، هەقوایە، ئەگەر نەیسەلمێنن، لەمانیش بپێچرێتەوە. حوكمی نەسەلمێنراو، یان بۆ بیانووگرتنە. یاخود بۆ داپۆشینی گەندەڵییە.
شایانی باسیشە، لە دوا كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسی 2016/2/11 بەئامادەبونی تەواوی ئەندامان، هەرگیز باسی ئەوە نەكراوە، كە یەكێتی پارەی پاشەكەوتی هەیە. هیچ هەڤاڵێكیش باسی ئەوەی نەكردووە، بۆ چارەسەركردنی ئەم قەیرانە، یەكێتی پارەی پاشەكەوتكراوی (كە نییەتی) بگێڕێتەوە. بۆیە هەموو ئەو پروپاگەندانەو تیری هاوێژراوی سایتەكان، لەمبارەیەوە، دوورن لەراستیەوە.
ئومێدەوارم ئەم هەفتەیە، هەفتەی چڕكردنەوەی دوا توانای ئەو پەرۆشانە بێ، كە بەراستی پەرۆشی چارەسەركردنی تێكڕای كێشە سیاسی‌و ئابورییەكانن. لەباری سیاسیەوە، بەردەوام دەبین بۆ كردنەوەی گرێكوێرەكان. هەرچەندە، گرێكان، هی دەست بوون، خرانە دەم.