بۆ سەلماندنی ئەوەی كە بەریتانیا و جلخوارەكانی كورد بە خۆی و بارودۆخە بابەتیەكەی ناوچەكەوە بەرپرسن لە نەبوونی دەوڵەتی كوردستان، بۆ بەرچاو روونی و دەرخستنی راستیەكان، ئەم بەڵگەتان دەخەینەبەرچاور. لە 9ی گەڵارێزانی دەمەدەمیپایزی ساڵی 1956، وەفدێك كە پێكهاتبون لە مامۆستاجەمال نەبەز و عەزیز موحەمەد و شێخ ئەحمەدی شێخ رەئووف، بەمیوانی سەردانی شێخ مەحمودی حەفید لە گوندی داریكەلی دەكەن . لەوێدا مامۆستا جەمال نەبەز دەبێژێت : زۆر بەختیارم لە خزمەت شای كوردستاندام. شێخ مەحمود دەڵێت: شای كوردستان! شای كوردستانی چی كورٍم، ئەگەر شای كوردستان بام رێم لێ نەدەگیرا بە كوردستاندا بگەرێم. كە باس دێتە سەر باسی ئینگلیزەكان، شێخ دەڵێت ئینگلیزەكان بە منیان دەوت بچۆ شەری تورك بكە. جلخوارەكانیش دەیانوت تورك موسڵمانن و لەگەڵیان رێك بكەوە،ئەم جلخوارانە لە ناو خەڵكیشدا ترسیان بڵاودەكردەوە و ئەوەیان دەوت كە ئینگلیزەكان ماوەیەك لێرە دەبن و دەرٍۆنەوە و ئەوسا تورك دەگەرٍێتەوە و تۆڵە لەوانە دەسێنێتەوە كە پشتی ئینگلیزیان گرتووە.
بەڵێ ئەمە هەڵوێستی جلخوارەكانی كوردستانی ئەو رۆژە بووە كە پشتگیریان لە تورك كردووە و هانی شێخیان داوە هاوكاری تورك بكات، گوایە ئەوانە موسڵمانن، ئەمرٍۆش جلخوارەكانی كوردستان هەمان هەڵوێستیان هەیە. ئەمانە بە فكر بێت یان بە پەرستنی بەرژەوەندی كەسی و ملكەچبوون و داردەستەیی و شێخانی بەرماڵ، هەمیشە ملكەچی داواكاریەكانی دوژمن بوون و قەت بەرژەوەندی و ئایندەی گەلی كوردستانیان لەبەرچاو نەگرتووە.
جەمال نەبەز لەوێدا كە لە شێخی نەمر دەپرسێت، قوربان رەنگە جەنابت دوودڵ بووبیت لە شەرٍكردن دژی تورك چونكە ئەوان موسڵمان بوون. ئا لەوێدا بە پێچەوانەی هەموو ئەو پرٍوپاگەندانەی لە كوردستان دەكرا و تا ئێستاش دەكرێت، شێخی نەمر دەڵێت: موسڵمان! توركەكان موسڵمان نەبوون نە عوسمانیەكان نە كەمالیەكانیش موسڵمان نەبوون. جا ئەگەر موسڵمان بونایە چۆن ئینگلیزەكانم دەهێنایە كوردستان، موسڵمان ئەوەیە خوێنی خەڵك برٍێژێ؟ راورووت بكات؟ نوكی رمەكانی بكات بە سنگی منداڵی ئەرمەنیەكاندا؟ دەست بۆ ناموسی ژنان درێژ بكات؟.
ئەوەی گرنگە لێرەدا شێخ باسی ئەوە دەكات كە جلخوارەكانی ئێمەش موسڵمان نەبوون. هەموو (سەرسەری) و (ئارەق خۆر) و (بەنگ- كێش) بوون.
ئینگلیزەكان نەدەچوونە ژێر هیچ پەیمان و بەڵێنێك بۆ دوارۆژی كوردستان. شێخ دەڵێت: دەمویست بزانم ئەو كوردستانەی ئەوان بەرەسمی دانی پێدادەنێن سنوورەكەی دەگاتە كوێ، بەڵام ئەوان هیچیان نەدەگوت، هەر دەیان گوت تۆ جارێ بچۆ شەرٍی توركان بكە. ئا لەبەر ئەوە بوو شەرٍی توركم نەكرد، نەك لەبەر ئەوەی موسڵمان بوون.
بەمە بێت، لەبەر نەبوونی هیچ پەیمانێك لە لایەن ئینگلیزەوە شێخی نەمر شەرٍی توركی نەكردووە نەك لەبەر موسڵمان بوونیان وەك زۆرینە باسی دەكەن و،ئەم پرٍوپاگەندەیەش ئینگلیز لەبەر چەواشەكاریی خەڵك لە نێو كورد دا بڵاوی كردۆتەوە و خەلًك تا ئێستا باوەرٍی پێكردووە. شێخ دەبێژێت زۆر هەوڵم دا دڵی ئینگلیزەكان رابگرم بەڵام ئەوان لە پشتەوە و بە دزیەوە خەریكی پاشقول گرتن بوون لە من و هەندێك هەتیمچە و ناكەس بەچەیان چراخ كرد و راستكردەوە لە دژی من، بۆیە باوەرٍم بە ئینگلیزەكان نەما.شێخ كە باس لە سەر عیراق دەكات، دەبێژێت: ئەم عیراقە كابرایەكی ( دودەكی) سێر پێرسی كۆكس دروستی كرد، كە لەگەڵ فەیسەڵە ( حیز) سەربەسەرێنەیان دەكرد.*
دەمی هەر كەسێك دەكەیتەوە رەخنە لە شێخ مەحمودی نەمر دەگرێت، گوایە لەبەر خاتری ئیسلامێتیی تۆقەی لەگەڵ ئینگلیزنەكردووە و هەر لەبەر ئیسلامێتی شەرٍی توركی نەكردووە و ئایندەی كوردی زامن نەكردووە و عەقڵی بەو سیاسەتە نەشكاوە و پرسی گەلی كوردستانی دۆرٍاندووە. گوایە لەوە ئاگادار نەبووە كە بەریتانیا لەو كاتەدا لە توانایدا بووە وڵاتمان بۆ دروست بكات، گوایە شێخی نەمر پشتگیری لە تورك كردووە لە دژیان.
ئا ئەم راوبۆچون و قسەیەی كە بۆ ماوەیەكی زۆرە لەسەر زاری گەورەو بچوكدا بڵاوبۆتەوە، بێ ئەوەی كەس سەرچاوەكەی بزانێت و ئەوە لێكبداتەوە كە ئەم بۆچونە بۆ چی مەبەستێك بڵاودەكرێتەوە. بێگومان دیارە ئەمەش یەكێك بووە لەو واتەوات و پروپاگەندانەی موخابەراتی جیهانی و بە تایبەتی بەریتانی كە كوردی پێ هەڵخەڵەتاندووە و تاوانی دروستنەبونی دەوڵەتی كوردی لەسەر خۆی لابردووە و تەنانەت گوناحەكەیشی خستۆتە سەر كوردی بێگوناح خۆی و سەركردەكەی، ئەم پرٍوپاگەندەش هیچ راستیەكی تێدا نیە.
لێرەدا رۆڵی ناجوامێرانەی جلخوارەكان بەزەقی دەردەكەوێت و لەمرۆشدا زۆرێك حزب و كەسایەتی و بیر چەوتی پەیوەست بە تورك و وابەستە بە فكری چواشەكاری ئایینی و مەزهەبیانەی توركیا دووبارە هەمان رۆَڵی كۆنە جلخوارەكان دەبینن .
*زۆربەی زانیاریەكان لە لایەن میدیای كۆكەوەیە. بە سوپاسەوە مامۆستا (وەهبی رەسول) بۆی ناردم.