پێداگیری و سووربوونی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لەسەر هەرچی زووتر ئەنجامدانی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان، لە درککردنیان بەو مەترسییانە سەرچاوە دەگرێت، کە لەسەر قەوارەی هەرێمی کوردستان وەک هەرێمێکی یاسایی و دەستووری لە چوارچێوەی دەوڵەتی فیدراڵیی عێراقدا هەن.
وێڕای دووجار دیاریکردنی وادە بۆ هەڵبژاردنەکان، کە بە هۆی بێ ئاکامیی چەندین کۆبوونەوەی لایەنە سیاسییەکان و نەگەیشتنە ڕێککەوتنی کۆتایی بۆ یەکلاییکردنەوەی دوا وادە، پرۆسەکە تووشی جۆرێک لە ئیفلیجی بوو، تا دواجار و پاش کۆبوونەوەی هەردوو مەکتەبی سیاسیی پارتی و یەکێتی و ڕێککەوتن لەسەر بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەکان و چیتر دوانەخستنی پرۆسەکە (پێش ئەو کۆبوونەوەیەش شاندێکی باڵای سەرۆکایەتیی هەرێم لەسەر ڕاسپاردە و بە فەرمانی سەرۆکی هەرێم بۆ هەمان مەبەست سەردانی لایەنە سیاسییەکانی کوردستانیان کرد)، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ڕۆژی ٢٥ی شوباتی ٢٠٢٤ وەک دوا وادە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکانی دیار کرد.
جگە لەو بۆشاییە یاساییەی کە لە ئەنجامی درێژکردنەوەی تەمەنی خولی پێنجەمی پەرلەمان، ڕووبەڕووی هەرێمی کوردستان بووەوە. بە هەڵواسراوی هێشتنەوەی هەردوو پرسی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان و هەموارکردنەوەی یاسای هەڵبژاردن و دواخستنی زیاد لە جارێکی وادەی ئەنجامدانی پرۆسەکە، هێندەی تر هاوکێشەکەی ئاڵۆزتر کرد.
خودی ئەم بۆشاییە یاساییە و دواخستنی چەند جارەی دوا وادە بۆ هەڵبژاردنەکان (بەداخەوە هۆکارەکە خۆمان بووین)، دەرفەت و بیانووی دایە دەست دادگای باڵای فیدراڵی عێراق تا فشاری زیاتر بکات و بڕیاری دڵڕەقانە بەرامبەر هەرێمی کوردستان دەربکات.
ئەمەو دۆخی ئاڵۆزی ناوخۆ و پەرتەوازەیی ناو ماڵی کورد، زەمینەی زیاتری لەبەردەم ئەوە خۆش کرد، کە ئەم قەوارەیە بکەوێتە بەردەم هەڕەشە و مەترسیی جیددی، تا ئەوەی کە سەرەڕای ڕێککەوتنە سیاسییەکانی نێوان کورد و هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، بەغدا بتوانێت بازنەی فشارە سیاسی و ئابوورییەکانی لە دەوری هەرێمی کوردستان تەسک و توندتر بکاتەوە.
ڕاستییەکەی ئەوە ئێمە نین باس لە بوونی ئەو هەڕەشە و مەترسییانە لەسەر هەرێمی کوردستان دەکەین، بەڵکوو وڵاتانی دۆست لە هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی، نەتەوە یەکگرتووەکان، سەنتەرەکانی توێژینەوەی ستراتیژیی هەرێمی و نێودەوڵەتی، تا دەگاتە چاودێر و لێکۆڵەر و شرۆڤەکارە سیاسییە ناسراوەکانی دنیا، ئاماژە بەو مەترسییانە دەکەن کە لەسەر هەرێمی کوردستان هەن.
پاڵپشتی و هاوسۆزیی وڵاتانی هاوپەیمانیی دۆستیش لە خودی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لە دوای دیاریکردنی دوا وادە بۆ هەڵبژاردنەکان و جەختکردنەوەیان لە ڕێگای نێردە دیبلۆماسییەکانیان لەسەر "بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنێکی ئازاد، دادپەروەر، ڕوون و خاوێن”، لەو پەرۆشیەیان بۆ بەرگرتن بەو مەترسییانە و بەردەوامیی ئەم قەوارەیە سەرچاوە دەگرێت، قەوارەیەک کە بەداخەوە ئێمە خۆمان و بە هۆی ناکۆکی و ململانێکانمان، لە خەمیدا نەبووین.
پرسیارە گرنگەکە ئەوەیە: هەڵبژاردن بۆ گرنگە؟
گرنگییەکی ئەم هەڵبژاردنە لەوەدایە کە هەرێمی کوردستان لەو بۆشاییە یاساییە دەرباز دەکات. بۆشاییەکی یاسایی، کە بەغدا بە دامەزراوە سیاسی و یاساییەکانییەوە خوازیاری بەردەوامبوونیەتی، تا بە هۆیەوە زیاتر و زیاتر هەرێمی کوردستان بباتە ژێر باری مەرجەکانی.
گرنگییەکی دیکەی ئەم هەڵبژاردنە ئەوەیە، ڕاددە و ڕێژەی کاریگەریی ئەو مەترسی و هەڕەشە چاوەڕانکراوانەی لە ئاستی عێراقی و هەرێمایەتی کە لەسەر هەرێمی کوردستان هەن، کاڵ و کەمتر دەکاتەوە، بەڵام ئەمە پەیوەستە بە چەندێتیی بوونی ویست و ئیرادەی سیاسیی ناوخۆییمان بۆ کۆتاییهێنان بە ناکۆکیی سیاسی و یەکخستنەوەی ناو ماڵی کورد.
بە واتایەکی تر، ئەگەر ئەم هەڵبژاردنە نەبێتە هۆ و هەوێنی یەکڕیزیی سیاسیی کوردستان و حکوومەتێکی یەکگرتووی نیشتمانیی لێ بەرهەم نەیەت، کە پێکهێنەرەکانی هاوبەشی ڕاستەقینەی بڕیاری سیاسی بن، بۆ ئەوەی بەیەکەوە، یەک دەست و یەک دەنگ ڕووبەڕووی ئالنگاری و ئاستەنگەکان ببنەوە، کە چ لەسەر ئاستی عێراق، یان هەرێمایەتی دەخرێنە بەردەم هەرێمی کوردستان، بایەخ و گرنگیی هەڵبژاردنەکەمان بۆ دەرناکەوێت.
گرنگییەکی دیکەی هەڵبژاردنی ئەمجارە، ئەگەر وەک دۆستانمان دەڵێن "ئازاد، دادپەروەر، ڕوون و خاوێن” بێت، هەروەها هەموو پێکهاتە نەتەوەیی و لایەنە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان بە ئیرادەی ڕاستەقینە و قەبارە و قورسایی سیاسی و جەماوەریی خۆیان بێنە ناو کێبڕکییەکە و دواجار ئەنجامی هەڵبژاردنەکان وەڵامگۆی خەون و ئاوات و ئامانجەکانی هەمووان بێت، ئەوا هۆکارێکی گرنگ دەبێت تا وڵاتانی دۆست و هاوپەیمان، پاڵپشتی و پشتگیریی خۆیان بۆ ئاسایش و دڵنیایی و سەقامگیریی سیاسیی هەرێمی کوردستان زیاتر بکەن و لەگەڵماندا بەر بە هەر هەڕەشە و مەترسییەک بگرن، کە بەشێکن لە ئەجێندای دەرەکی (کە ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ) بە مەبەستی لێدانی ئەم ئەزموونە و بچووککردنەوەی ئەم قەوارە سیاسی و یاسایی و دەستوورییەمان، کاری لەسەر دەکەن.
دەمێنێتەوە بڵێین: کاتێک سەرۆک نێچیرڤان بارزانی بە بۆنە و بە بێ بۆنە و لە هەموو شوێنکاتەکاندا جەخت لەسەر پێویستیی بوونی ویست و ئیرادەیەکی سیاسی بۆ کاری پێکەوەیی، یەکڕیزی سیاسی، کۆتاییهێنان بە ناکۆکییە سیاسییەکان لە ناوخۆدا دەکاتەوە، ئامانج ئەوەیە کە بوونی هەرێمێکی کوردستانی بەهێز و سەقامگیر و تەبا هەبێت، بۆ ئەوەی بتوانێت لە ئێستا و ئاییندەدا ڕووبەڕووی هەر هەڕەشە و مەترسییەک ببێتەوە، بەسەر هەر ئاستەنگێکدا زاڵ بێت و هەموو قەیران و ئاڵنگارییەک تێبپەڕێنێت.